Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗсем Алтайра «Алтай – прародина тюрков. К истории зарождения тюркской цивилизации» (чӑв. Алтай — тӗрӗксен тӑван ҫӗршывӗ. Тӗрӗк цивилизацийӗ пуҫланса кайнин историйӗ) ятпа иртекен II Пӗтӗм тӗнчери конференцие хутшӑннӑ.
Мероприяти авӑн уйӑхӗн 16-18-мӗшӗсенче иртнӗ. Ӑна славянсемпе тӗрӗксен тӗнчине, этносӗ пуҫланса кайнине халалланӑ. Унта Раҫҫейри, Беларуҫри, Венгринчи, Казахстанри, Кӑркӑстанри, Узбекистанри, Туркменистанри, Азербайджанри патшалӑх ӗҫченӗсем, историксем, тюркологсем, алтаистсем, археологсем, лингвистсем пырса ҫитнӗ. Чӑваш Енрен форума гуманитари ӑслӑлӑхӗн директорӗ, филологи наукисен докторӗ Юрий Исаев тата ӑслӑлах ӗҫченӗ, филологи наукисен кандидачӗ Эдуард Лебедев хутшӑннӑ.
Шупашкарти Ираида Матьянова — «Тӑван чӗлхепе тӑван литературӑна чи лайӑх вӗрентекен» конкурс лауреачӗ пулса тӑнӑ.
Аса илтерер: Буряти Республикинче «Тӑван чӗлхепе тӑван литературӑна чи лайӑх вӗрентекен» конкурсӑн юлашки тапхӑрӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Республикин чысне Шупашкар хулин хавшак сывлӑхлӑ ачасен 2-мӗш шкулӗн вӗрентекенӗ Ираида Матьянова тивӗҫлипе хутшӑннӑ, лауреат пулса тӑнӑ.
Мускаври Борис Щукин ячӗллӗ театр институчӗ килес ҫул тата тепӗр ултӑ ҫамрӑка вӗренме илме хатӗр иккен. Кун пирки Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн пабликӗнче пӗлтернӗ.
«Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ сцена ӳнерне юратакан пултаруллӑ яш-кӗрӗме суйласа илсе хатӗрленӳ курсӗ уҫасшӑн. Ҫут ҫанталӑк панӑ тивлете сӳнме ан парӑр, хӗрсемпе каччӑсем, конкурса хутшӑнӑр! Ку — сире шӑпа пӳрнӗ телей!» — хыпарланӑ театрӑн пресс-служби.
Актер факультетӗнче вӗренекенсем общежитире тӳлевсӗр пурӑнӗҫ. Унтан вӗренсе тухсан вӗсене Чӑваш патшалӑх академи драма театрне ӗҫлеме илӗҫ.
Вӗренме кӗрес ӗмӗтлисен 16-21 ҫулсенче пулмалла, чӑвашла пӗлмелле.
Вӗсене театрта авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 14 сехетре тата 28-мӗшӗнче 11 сехетре итлесе пӑхӗҫ. Унта сӑвӑ, халап, монолог, юрӑ вӗренсе каймалла. Мӗнпур хайлав чӑвашла пулмалла.
Тӗплӗнрех ыйтса пӗлес тесен тата итлеве ҫырӑнма 8 (8352) 62-02-21 телефонпа тунтикунтан пуҫласа эрнекун каҫчен, ирхи 9 сехетрен 17 сехетчен, шӑнкӑравламалла.
Чӑваш Енре чӑвашла ҫырнӑ пьесӑсен конкурсне пӗтӗмлетнӗ.
«Аслисем валли ҫырнӑ чи лайӑх пьеса» номинацире Владислав Николаевӑн «730 калтапа 730 йӗпвӑрри» пьесине суйласа илнӗ.
«Ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнӑ чи лайӑх пьеса» номинацире Александр Степановӑн «Юрпике: хӗл юмахӗ» пьесине ҫитекен ӗҫ пулман.
Ҫӗнтерӳҫӗ авторсене 100-шер пин тенкӗ парса хавхалантарӗҫ.
Паян Буряти Республикинче «Тӑван чӗлхепе тӑван литературӑна чи лайӑх вӗрентекен» конкурсӑн юлашки тапхӑрӗ пуҫланнӑ. Унта Чӑваш Республикин чысне Шупашкар хулин хавшак сывлӑхлӑ ачасен 2-мӗш шкулӗн вӗрентекенӗ Ираида Васильевна Матьянова хӳтӗлет.
«Атьӑр-ха ӑна ӑнӑҫу сунар», — тесе ҫырнӑ Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗ Анна Егорова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
«Ми-ми-Мишки» мультфильма чӑвашла малалла куҫарма укҫа ҫитмест иккен. Кун пирки ҫак йӗркесен авторӗ Шупашкарти шкулта чӑваш чӗлхи учителӗнче ӗҫлекен Александр Степанов халӑх тетелӗнче хыпарлани тӑрӑх пӗлчӗ.
Спонсорсен укҫи пӗтнӗ, ҫавна май ӗҫ чарӑнса ларнӑ-мӗн. Ку мультфильма кӑна мар, право хуҫисем ирӗк парсан «Фиксики» е «Машӑпа упа» та куҫарма пулать тесе пӗлтернӗ.
Мультфильма чӑвашла куҫарма ниме майӗпе укҫа пуҫтараҫҫӗ иккен. Пухаканӗ — Владимир Андреев.
Тепӗр 10 сери куҫарма 300 000 пин пухма ятарлӑ счёт уҫнӑ.
Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин вӗренӳ институтне чӑваш чӗлхи вӗрентекенсем пуҫтарӑннӑ.
Институт ӗҫченӗ Анна Егорова халӑх тетелӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, пуҫтарӑннисем «Тӑван чӗлхесене хальхи вӑхӑтра вӗрентессин ҫивӗч ыйтӑвӗсем: педагогӑн професси ӳсӗмӗн ориентирӗсем» секци ларӑвӗнче актуаллӑ темӑна сӳтсе явнӑ.
Шупашкарта чӑваш ачисен «Эткер» смени уҫӑлни пирки эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Халӗ смена хупӑннӑ.
Тутарстанри, Пенза, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи тата ытти тӑрӑхри чӑваш ачисем чӑвашла выляса та кулса каннӑ. .
«Ку сменӑна килнӗ ачасем чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркийӗпе кӑсӑкланаҫҫӗ. Чӑваш чӗлхине пула вӗсем ку сменӑна лекеҫҫӗ», —пӗлтернӗ смена ертӳҫи Ирина Диарова Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗн журналисчӗсене.
«Кун пек лагерьсемпе кун пек программӑсене пӗр смена ҫеҫ пултарас килмест манӑн. Вӑл пӗчӗк ачасем валли те, вӑтам классенчисем тата аслӑ классенчисем валли те пулсан аван. Ун пек пулан эпир чӑн-чӑн чӑвашсене ӳстерейӗпӗр», — смена педагогӗ Александр Степанов.
Пукане театрӗнче чӑвашла спектакль лартнӑ. Кун пирки Шупашкарти Александр Степанов вӗрентекен халӑх тетелӗнчи хӑйӗн странцинче хыпарланӑ.
«Пукане театрӗнче тинех чӑвашла спектакль лартрӗҫ. Ку ҫав тери пысӑк пулӑм. Мӗншӗн тесен нумай актёр вылякан спектакльсем унта юлашки вӑхӑтра пулман. Кун пек спектакльсем ытларах та ытларах кирлӗ», — тесе палӑртнӑ постра Александр Марсович.
Кунта сӑмах асӑннӑ театр 80-мӗш сезонра Леонид Агаков хайлавӗпе лартнӑ «Ылтӑн вӑчӑра» спектакль пирки пырать.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче пуканесем чӑвашла калаҫма пуҫлани, чӑн та, аван.
Чӑваш чӗлхин пултаруллӑ тӗпчевҫи тата ӑста вӗрентекенӗ, халӑх ӗҫӗн хастарӗ Василий Алексеевич Андреев ҫак уйӑхра утмӑл пиллӗк тултармаллаччӗ. Анчах синкерлӗ шӑпа ӑна ҫак ӳсӗме ҫитме памарӗ. 2002 ҫулта, 41-ре чухнех, унӑн канӑҫсӑр чӗри тапма чарӑнчӗ. Хавас, уҫӑ кӑмӑллӑ, вӑйпитти ӗҫтешӗмӗр кӗтмен-туман ҫӗртен ку тӗнчерен кайрӗ...
Василий Андреев 1960 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Канаш районӗнчи Ешкилт ялӗнче ҫуралнӑ. Шуркасси вӑтам шкулӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх университечӗн историпе филологи факультетӗнче тата Ленинград (хальхи – Санкт-Петербург) университечӗн Хӗвелтухӑҫ факультетӗнче пӗлӳ илнӗ.
Кайран Хӗвелтухӑҫ факультетӗнчех аспирантурӑра вӗренме пуҫланӑ. Тӗрӗк филологийӗ кафедрин пуҫлӑхӗ С.Н. Иванов профессор унӑн ӑслӑлӑх ертӳҫи пулнӑ. Тӗпчев теми – чӑваш чӗлхинчи вӗҫленӳ категорийӗ. Василий Алексеевич тӑван чӗлхери падежсене ҫӗнӗлле хаклать, вӗсен семантикӑпа синтаксис енӗсене шайлаштарать, халиччен никам та асӑрхаман килӗшӳсене палӑртать.
Аспирантурӑра вӗреннӗ чухнех ҫамрӑк тӗпчевҫӗ Пӗтӗм тӗнчери алтаистика конференцийӗн (ПИАКӑн) Ташкентра иртнӗ сессине хутшӑнчӗ, «Чӑваш тата финн-угр чӗлхисенчи абессив (ҫуклӑх падежӗ)» темӑпа тухса калаҫрӗ.
+0.3 °C